Praktyka zawodowa

Najczęściej zadawane pytania

1. Jak dokumentować praktykę zawodową?

W myśl przepisów Rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2019 r., poz. 831) w zależności od czasu i miejsca odbycia praktyki zawodowej, powinna być ona udokumentowana w ściśle określony sposób, np. dokumentem potwierdzającym odbycie praktyki zawodowej w okresie od dnia 1 stycznia 1995 r. do dnia 25 września 2014 r. jest książka praktyki zawodowej zawierająca wpisy potwierdzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, pod kierownictwem której była odbywana ta praktyka, natomiast dla praktyki odbywającej się w kraju od października 2014 r. są to oświadczenia osób kierujących praktyką zawodową oraz załączane do oświadczeń zbiorcze zestawienia praktyki zawodowej sporządzone odrębnie dla praktyki projektowej i praktyki na budowie. Wzór zbiorczego zestawienia odbytej praktyki zawodowej, określono w Załączniku nr 1 do rozporządzenia. Zbiorcze zestawienie powinno zawierać, m.in.: określenie rodzaju, przeznaczenia, konstrukcji danego obiektu, powierzchni całkowitej oraz charakterystycznych parametrów technicznych bądź użytkowych danego obiektu, odpowiednich do wnioskowanej specjalności uprawnień budowlanych oraz charakter wykonywanych czynności.

2. Jaka powinna być forma odbywanej praktyki zawodowej? Czy muszę być zatrudniony/zatrudniona na umowę o pracę?

Obecnie obowiązujące przepisy nie zawierają uregulowań dotyczących formy odbywania praktyki zawodowej. Oznacza to, że praktykę zawodową konieczną dla ubiegania się o uprawnienia budowlane można odbywać zarówno w ramach umowy o pracę zawartej z biurem projektowym, czy firmą wykonawczą, jak i na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenie (również bezpłatnej), prowadząc własną działalność gospodarczą albo na podstawie innej umowy o świadczenie usług, czy o odbycie praktyki zawodowej (także bezpłatnej). Wskazać jednak należy, że w ocenie Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej Łódzkiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, praktyki zawodowej koniecznej dla ubiegania się o uprawnienia budowlane co do zasady nie można odbywać w formie wolontariatu, gdyż ten powinien być prowadzony na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1491). Biorąc pod uwagę zasady wykonywania wolontariatu, tj. realizowanie świadczenia odpowiadającego świadczeniu pracy na rzecz ściśle określonych w ustawie podmiotów, odbywanie praktyki zawodowej w budownictwie w tej formie mogłoby dotyczyć wyłącznie bardzo wyjątkowych sytuacji.

3. Kiedy mogę rozpocząć praktykę zawodową?

Kwestie praktyki zawodowej, jak i wykształcenia odpowiedniego i pokrewnego dla ubiegania się o uprawnienia budowlane regulowane są rozporządzeniem Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2019 r., poz. 831). Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, właściwa izba uznaje praktykę zawodową, która została odbyta po uzyskaniu dyplomu ukończenia studiów lub po uzyskaniu tytułu zawodowego technika lub mistrza albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika, albo dyplomu zawodowego w zawodzie nauczanym na poziomie technika, jeżeli została potwierdzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby. Zasadą wyrażoną w tym przepisie jest zatem odbywanie praktyki zawodowej dopiero po uzyskaniu wykształcenia koniecznego dla ubiegania się o konkretne uprawnienia budowlane. Uzasadnieniem tego przepisu jest uzyskanie wpierw przez kandydata wiedzy teoretycznej, a następnie praktycznych umiejętności przy projektowaniu, bądź kierowaniu pracami budowlanymi. W ramach wyjątku od powyższej zasady w § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia wskazano, że izba uznaje również praktykę zawodową odbytą po ukończeniu trzeciego roku studiów, potwierdzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane i wpisaną na listę członków izby.

4. Czym jest patronat?

Zgodnie z art. 14 ust. 4 Prawa budowlanego (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418) warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju. Za równorzędną z praktyką zawodową polegającą na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych, o której mowa wyżej, uznaje się roczną praktykę przy sporządzaniu projektów odbytą pod patronatem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, zwanej dalej "patronem". Patronem, może być osoba, która posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych. Analiza powyższych przepisów wskazuje, że obecnie obowiązująca ustawa Prawo budowlane wprowadza z jednej strony pojęcie „praktyki pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane”, a z drugiej strony „praktyki pod patronatem”. Nie są to jednak pojęcia tożsame i jedynie w tym drugim przypadku wprowadzony został wymóg, aby patron posiadał co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych. Praktykę zawodową można zatem odbywać albo na podstawie określonego stosunku prawnego (np. na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o dzieło, czy prowadząc własną działalność gospodarczą) i wówczas jest ona odbywana pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane (gdzie nie ma wymogu, aby osoba ta posiadała uprawnienia od określonego czasu) albo można ją odbywać pod patronatem i wówczas jest kierowana przez patrona posiadającego co najmniej 5-letnie doświadczenie zawodowe przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych. Praktyka „pod patronatem” dotyczy więc tylko praktyki projektowej.

5. Jak rozpisać czas praktyki zawodowej w zbiorczym zestawieniu praktyki zawodowej?

Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418) samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją. Istotą praktyki zawodowej jest więc nabycie umiejętności praktycznych umożliwiających samodzielne pełnienie funkcji technicznych w budownictwie i podejmowanie decyzji w trakcie prac projektowych bądź podczas procesu budowlanego. Dokumentem potwierdzającym odbycie praktyki zawodowej jest oświadczenie oraz zbiorcze zestawienie odbytej praktyki zawodowej – przy sporządzaniu projektów/na budowie, będące załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie z dnia 29 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 831.).

Wskazany w zbiorczym zestawieniu odbytej praktyki zawodowej czas praktyki to przedział dat obejmujących okres przy sporządzaniu projektów lub pełnieniu funkcji technicznej na budowie. Wskazany czas praktyki powinien być czasem rzeczywistym, zgodnym z datami widniejącymi na projektach i zapisami w dzienniku budowy. Przerwy czasowe w okresie realizacji, np. urlopy, zwolnienia lekarskie powinny być ujawnione i odliczone od czasokresu praktyki. Jeżeli w tym samym czasie praktyka odbywała się przy sporządzaniu więcej niż jednego projektu lub realizacji więcej niż jednej budowy, to do każdego z nich należy doliczyć proporcjonalnie ilość tygodni lub dni. Oznacza to, że okresy „wspólne” dla dwóch lub więcej projektów lub budów – nie dublują się – nie można ich liczyć podwójnie.

Zmiana zasad dokumentowania praktyki zawodowej

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (Dz. U. z 2014 r., poz. 768) oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2014 r., poz. 1278) od dnia 25 września 2014 r. obowiązuje nowy sposób dokumentowania praktyki zawodowej koniecznej dla ubiegania się o uprawnienia budowlane.

Zgodnie z § 3 ust. 7 ww. rozporządzenia dokumentem potwierdzającym odbycie:

1. praktyki, o której mowa w przepisach ustawy Prawo budowlane, jest oświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej wystawione przez osobę kierującą praktyką, do którego jednym z załączników jest zbiorcze zestawienie odbytej praktyki zawodowej;
2. praktyki zawodowej przy projektowaniu lub budowie obiektów budowlanych usytuowanych na terenach zamkniętych w jednostce organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych albo Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego jest zaświadczenie potwierdzające odbycie praktyki zawodowej wydane przez właściwego wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, z wyszczególnieniem okresu odbywania praktyki zawodowej z podaniem terminów rozpoczęcia i ukończenia praktyki, z zakresu danej specjalności. 

Zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia odbycie praktyki za granicą potwierdza się dokumentem wydanym przez kierownika jednostki, w której odbywała się praktyka zawodowa, potwierdzonym przez osobę, pod kierunkiem której była odbywana praktyka, posiadającą uprawnienia odpowiadające swoim zakresem uprawnieniom w art. 14 ust. 1 ustawy Prawo budowlane.

Dokument, o którym mowa wyżej powinien zawierać:

1. wyszczególnienie robót budowlanych i obiektów budowlanych, przy których projektowaniu bezpośrednio uczestniczyła lub pełniła funkcję techniczną na budowie osoba odbywająca praktykę zawodową, z określeniem charakteru wykonywanych czynności oraz z określeniem: rodzaju, przeznaczenia i konstrukcji danego obiektu oraz, odpowiednio do wnioskowanej specjalności uprawnień budowlanych, inne charakterystyczne parametry techniczne lub użytkowe danego obiektu, a także lokalizację inwestycji i nazwę inwestora;
2. potwierdzenie okresu odbywania praktyki zawodowej z podaniem terminów rozpoczęcia i ukończenia praktyki;
3. ogólną ocenę teoretycznej i praktycznej wiedzy z zakresu wnioskowanej specjalności, dokonaną przez osobę, pod nadzorem której odbywana była praktyka. 

Praktyka zawodowa odbywana do dnia 24 września 2014 r. włącznie powinna być dokumentowana w książce praktyki zawodowej wg przepisów dotychczasowych.